Η αληθινή γενναιότητα των Αρχαίων Ελλήνων

 της Δήμητρας Μακυγεωργάκη.

Ο φόβος  δεν περιλαμβάνει μόνο τις απολύτως ανεμενόμενες βιολογικές μεταβολές –επιτάχυνση του καρδιακού ρυθμού και της αναπνοής , τρόμο των μυών και ανακατανομή του αίματος από το δέρμα και τα...
σπλάχνα προς τους μύες –που προετοιμάζουν το σώμα για μυϊκή δραστηριότητα αποφυγής ή μάχης, αλλά συμπεριλαμβάνει κι ένα εντελώς εξατομικευμένο μέγεθος: την ψυχολογική διάστασή του. Η ένταση του φόβου, η σφοδρότητα της αντίδρασης και το φοβικό ερέθισμα είναι απολύτως υποκειμενικά! Κανείς δεν φοβάται ίδια αντικείμενα ή με τον ίδιο τρόπο που θα φοβηθεί κάποιος άλλος.

Αυτό οδηγεί μοιραία στο ασύνδετο λάθος της σύγκρισης ανόμοιων πραγμάτων και σε απόκρυψη του πρωτογενούς συναισθήματος, επειδή κανείς δεν θέλει να χαρακτηριστεί     πιο φοβισμένος- ή ακόμα χειρότερα φοβητσιάρης- από τον άλλον! Οι Γονεϊκές και   Κοινωνικές Εντολές που έχουμε ενστερνιστεί αρκετές φορές μας κάνουν να «λογοκρίνουμε» και να απωθούμε το ίδιο το συναίσθημα ή την ένταση του και κάποιες άλλες να το «μεταμφιέζουμε» σε κάποιο άλλο πιο αποδεκτό κοινωνικά.

Γι΄ αυτό ο φόβος μπορεί ν΄ αποτελεί παγκόσμια πραγματικότητα, όμως η παραδοχή και η ανοιχτή διαχείρισή του είναι πράξη εξαιρετικής γενναιότητας.

Αυτήν ακριβώς την ποιότητα του θάρρους εμφάνισαν πρώτοι οι αρχαίοι Έλληνες. Ανάμεσα σε λαούς και φυλές που ένιωθαν το φόβο αλλά δεν ήθελαν να το παραδεχτούν, εκείνοι όχι μόνο τον αποδέχτηκαν, αλλά και τον κατέταξαν σε…… είδη ώστε να τον διαχειρίζονται ευκολότερα!!!

Αν κάποιος σκεφτεί ότι αυτό είναι μια υπερβολή που γεννήθηκε…… ποιητική αδεία, η γλωσσολογική ανάλυση έρχεται για ν΄ αποδείξει το συγκεκριμένο επιχείρημα. Στην αρχαία ελληνική γλώσσα, σύμφωνα με τα στοιχεία που μας έδωσε ο συγγραφέας και φιλόλογος Ντίνος Φωτεινός, υπήρχε πρώτα απ΄ όλα το ρήμα δείδω, που ο παρακείμενος του δέδοικα ή και δέδια σήμαινε «έχω συνειδητό φόβο, που διαρκεί» και χρησιμοποιούταν με την έννοια «φοβάμαι κάτι», περίπου όπως το εννοούμε σήμερα. Από τη ρίζα του ρήματος αυτού έχουμε το ουσιαστικό δέος, που είναι ο έντονος και συνειδητός φόβος, που έχει μέσα του και την ποιότητα του σεβασμού και της κατάπληξης. Υπάρχει ακόμα το ουσιαστικό δείμα, που σημαίνει κατάπληξη και το μυθολογικό όνομα του Δείμου, που σήμαινε αυτό περίπου που εννοούμε σήμερα τη λέξη «τρόμος». Το ότι οι δύο ακόλουθοι του θεού Άρη ονομάστηκαν Φόβος και Δείμος, καθρέφτιζε ξεκάθαρα τα συναισθήματα των Αρχαίων Ελλήνων για τον Πόλεμο!!!!

Από την ίδια ρίζα και η λέξη δειλός, αυτός δηλαδή που υπόκειται στο δέος, ενώ ο δεινός ήταν εκείνος που το προκαλούσε. Δειλαίος ήταν το ανθρωπάκι!!

Υπήρχε όμως και το ρήμα φοβούμαι, που δεν είχε την απλή έννοια του «με φοβίζει κάτι», αλλά σημαίνει  «τρέπομαι σε φυγή εκ φόβου». Το ουσιαστικό φόβος είχε ακριβώς την έννοια φυγής, που θεωρούταν η κύρια εξωτερική εκδήλωση ενός στιγμιαίου φόβου και αντιδιαστελλόταν προς το δέος, που είχε την έννοια της διάρκειας, του σεβασμού αλλά και της ιερής ντροπής!!! Ο Σοφοκλής στον Αίαντα λέει  «δέος δ΄ αισχύνη  ομού».

Ακόμα, με το ρήμα φοβέω, εξέφραζαν την έννοια του σημερινού «φοβίζω», «τρέπω σε φυγή» και πτοώ». Σύμφωνα με τον Όμηρο «Ζευς και άλκιμον άνδρα φοβεί».

Οι αρχαίοι γνώριζαν το συναίσθημα του φόβου πολύ καλά- και δεν ντρέπονταν καθόλου που το ένιωθαν- κι έτσι έδωσαν διαφορετικό όνομα σε κάθε λεπτεπίλετη ποιότητα του.

Προς τιμήν τους η λέξη φοβία δεν υπήρχε στο λεξιλόγιο τους. Είναι αντιδανεισμός που έγινε πολύ αργότερα, από το γαλλικό fobie. Τέλος, για να μην υποθέτουμε ότι την ψυχολογική διάσταση του φόβου, που σημαίνει «νιώθω ότι κινδυνεύω να πονέσω», την ανακαλύψαμε εμείς οι …… φωτισμένοι σύγχρονοι, δεν χρειάζεται παρά να ρίξουμε μια ματιά στον στίχο 864 του Φιλοκτήτη, όπου ο Σοφοκλής λέει: «Πόνος ο μη κράτιστος», δηλαδή ο πόνος που δεν προκαλεί φόβο είναι ο καλύτερος!!!!

Αν κάποιοι εξ υμών θεωρούν τις εκλογές ως μέσον ανατροπής των κατακτητών, εγκληματούν κατά του εαυτού τους. Δεν θα συμμετάσχουμε σε εκλογές τους όρους των οποίων καθορίζει ο εχθρός. Η μαζική αποχή και η απονομιμοποίηση των εκλογών τους είναι βασικός όρος ανατροπής των κατακτητών. Δεν πρέπει να παίξουμε θέατρο σε ένα έργο με δικό τους σενάριο. Εξηγούμαι περαιτέρω. Πώς είναι δυνατόν να λάβουμε μέρος στις εκλογές των κατακτητών χωρίς να έχει γίνει εκκαθάριση των εκλογικών καταλόγων από όλους τους ελληνοποιημένους εισβολείς; Χωρίς εκκαθάριση εκλογικών καταλόγων δεν μπορούμε να συμμετέχουμε στις εκλογές τους.