Σήμερα ο κίνδυνος για μια μεγαλύτερη δοκιμασία στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις είναι ορατός
Όταν η Ουάσιγκτον ενθάρρυνε με κάθε τρόπο και κάθε μέσο τη σύσφιξη των σχέσεων Ιερουσαλήμ - Αγκυρας, πίστευε ότι δημιουργεί ένα δίπολο συμμαχίας σε βάθος χρόνου στην ευαίσθητη περιοχή της ΝΑ λεκάνης της Μεσογείου και ευρύτερα στη...
Μ. Ανατολή.
Μια περιοχή στην οποία οι ΗΠΑ έχουν περισσότερους και πιο επικίνδυνους εχθρούς απ’ ό,τι συμμάχους. Σήμερα, ύστερα από μια περίοδο διαταραγμένων αμερικανοτουρκικών σχέσεων, ο κίνδυνος για μια μεγαλύτερη δοκιμασία είναι ορατός.
Η Τουρκία δεν είναι απλά σύμμαχος χώρα των ΗΠΑ, είναι ο πιο πολύτιμος πυλώνας της στην περιοχή και πριν και μετά τον ψυχρό πόλεμο. Πάνω από 50 χρόνια τώρα η αμερικανική εξωτερική πολιτική ποντάρει στη γεωστρατηγική θέση της Τουρκίας, υποστηρίζει με θέρμη τη μόνη δυτικού τύπου μουσουλμανική χώρα-μέλος του ΝΑΤΟ, την ενισχύει στρατιωτικά και πιέζει για την ένταξή της στην Ε.Ε. Ωστόσο η άνοδος του Ερντογάν και των ισλαμιστών στην εξουσία, σε συνδυασμό με τη μάλλον άτσαλη και σε κάθε περίπτωση υπερβολικά κραυγαλέα απαίτηση της κυβέρνησης Μπους για στήριξη της Αγκυρας στην εισβολή στο Ιράκ, δημιούργησε το πρώτο σοβαρό πρόβλημα στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις.
Η συνέχεια έχει μεγαλύτερο ενδιαφέρον, καθώς είναι φανερό ότι η κυβέρνηση Ερντογάν ακολουθώντας την πολιτική Νταβούτογλου -ένα ομολογουμένως εξαιρετικό δείγμα λεπτών ισορροπιών με παράλληλες μετατοπίσεις των κέντρων βάρους- δείχνει να αφήνει τον made in USA ρόλο του παράγοντα ειρήνευσης στη Μ. Ανατολή και να υιοθετεί τον ρόλο της ηγέτιδας δύναμης του μουσουλμανικού κόσμου στην ίδια περιοχή. Πόσο αληθινό ή πόσο στημένο είναι αυτό, θα δείξει.
Πάντως η Αγκυρα άφησε πίσω της “αποστολές” όπως “γεφυροποιός μεταξύ Συρίας - Ισραήλ”, “τέταρτος πόλος στο Παλαιστινιακό” κτλ. και φλερτάρει απροκάλυπτα με τον “θρόνο” της υπερδύναμης στη μουσουλμανική Μ. Ανατολή. Απροκάλυπτα διότι π.χ. ο Ταγίπ Ερντογάν είναι πολύ έμπειρος και ευφυής για να... σηκώνεται να φεύγει παρουσία του ισραηλινού προέδρου Σιμόν Πέρεζ, σε ένδειξη διαμαρτυρίας, ή να επισκέπτεται μαζί με τον βραζιλιάνο πρόεδρο Ντε Σίλβα τον Αχμαντινετζάντ και να υπογράφει τριμερή συμφωνία για το ιρανικό ουράνιο. Και φυσικά τον Μάρτιο, όταν πήγε στο Λονδίνο και κυριολεκτικά υπερασπίστηκε το Ιράν, με επιχειρήματα εντελώς αντίθετα από τη γραμμή της Ουάσιγκτον, ήξερε πολύ καλά τι έκανε.
Η κρίση με το Ισραήλ και το Συμβούλιο Ασφαλείας
Μια περιοχή στην οποία οι ΗΠΑ έχουν περισσότερους και πιο επικίνδυνους εχθρούς απ’ ό,τι συμμάχους. Σήμερα, ύστερα από μια περίοδο διαταραγμένων αμερικανοτουρκικών σχέσεων, ο κίνδυνος για μια μεγαλύτερη δοκιμασία είναι ορατός.
Η Τουρκία δεν είναι απλά σύμμαχος χώρα των ΗΠΑ, είναι ο πιο πολύτιμος πυλώνας της στην περιοχή και πριν και μετά τον ψυχρό πόλεμο. Πάνω από 50 χρόνια τώρα η αμερικανική εξωτερική πολιτική ποντάρει στη γεωστρατηγική θέση της Τουρκίας, υποστηρίζει με θέρμη τη μόνη δυτικού τύπου μουσουλμανική χώρα-μέλος του ΝΑΤΟ, την ενισχύει στρατιωτικά και πιέζει για την ένταξή της στην Ε.Ε. Ωστόσο η άνοδος του Ερντογάν και των ισλαμιστών στην εξουσία, σε συνδυασμό με τη μάλλον άτσαλη και σε κάθε περίπτωση υπερβολικά κραυγαλέα απαίτηση της κυβέρνησης Μπους για στήριξη της Αγκυρας στην εισβολή στο Ιράκ, δημιούργησε το πρώτο σοβαρό πρόβλημα στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις.
Η συνέχεια έχει μεγαλύτερο ενδιαφέρον, καθώς είναι φανερό ότι η κυβέρνηση Ερντογάν ακολουθώντας την πολιτική Νταβούτογλου -ένα ομολογουμένως εξαιρετικό δείγμα λεπτών ισορροπιών με παράλληλες μετατοπίσεις των κέντρων βάρους- δείχνει να αφήνει τον made in USA ρόλο του παράγοντα ειρήνευσης στη Μ. Ανατολή και να υιοθετεί τον ρόλο της ηγέτιδας δύναμης του μουσουλμανικού κόσμου στην ίδια περιοχή. Πόσο αληθινό ή πόσο στημένο είναι αυτό, θα δείξει.
Πάντως η Αγκυρα άφησε πίσω της “αποστολές” όπως “γεφυροποιός μεταξύ Συρίας - Ισραήλ”, “τέταρτος πόλος στο Παλαιστινιακό” κτλ. και φλερτάρει απροκάλυπτα με τον “θρόνο” της υπερδύναμης στη μουσουλμανική Μ. Ανατολή. Απροκάλυπτα διότι π.χ. ο Ταγίπ Ερντογάν είναι πολύ έμπειρος και ευφυής για να... σηκώνεται να φεύγει παρουσία του ισραηλινού προέδρου Σιμόν Πέρεζ, σε ένδειξη διαμαρτυρίας, ή να επισκέπτεται μαζί με τον βραζιλιάνο πρόεδρο Ντε Σίλβα τον Αχμαντινετζάντ και να υπογράφει τριμερή συμφωνία για το ιρανικό ουράνιο. Και φυσικά τον Μάρτιο, όταν πήγε στο Λονδίνο και κυριολεκτικά υπερασπίστηκε το Ιράν, με επιχειρήματα εντελώς αντίθετα από τη γραμμή της Ουάσιγκτον, ήξερε πολύ καλά τι έκανε.
Η κρίση με το Ισραήλ και το Συμβούλιο Ασφαλείας
Πολύ σωστά δυτικοί αναλυτές κατέδειξαν τη σχέση ανάμεσα στην οργάνωση των τούρκων ακτιβιστών, που πήραν μέρος στην επιχείρηση να σπάσει το εμπάργκο της Γάζας, με το κόμμα και τον ίδιο των πρωθυπουργό της Τουρκίας. Διότι η τραγωδία, στην οποία κατέληξε η αποστολή αυτή, με τη δολοφονία των ακτιβιστών, ασφαλώς ήταν εκτός σχεδίου και της Αγκυρας και της Ιερουσαλήμ. Αλλά η επίδειξη δύναμης και των μεν και των δε ήταν μέσα στο πρόγραμμα. Η κατάσταση ξέφυγε και απειλήθηκε μία κρίση ανάμεσα σε δύο πολύτιμους συμμάχους των ΗΠΑ πολύ χειρότερη από την ελληνοτουρκική κρίση στα Ιμια. Ο Αχμέτ Νταβούτογλου είπε ότι αυτό που συνέβη ήταν “ψυχολογικά ισοδύναμο για την Τουρκία με την 11η Σεπτεμβρίου”. Αλλά το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, όπως και, πολύ περισσότερο, το αμερικανικό υπουργείο Αμυνας, δεν συμμερίστηκαν -κάθε άλλο μάλιστα- αυτή τη θέση. Κι αυτό σε μια στιγμή που η Τουρκία, όπως και η Βραζιλία, που είναι μη μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας, θα κληθούν να ψηφίσουν για το νέα μέτρα κυρώσεων κατά του Ιράν. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα κατέληξε μετά από ένα χρόνο διπλωματικών κινήσεων στην υιοθέτηση της σκληρής στάσης απέναντι στο Ιράν, μια απόφαση που για να έχει σοβαρή ισχύ θα χρειαστεί και τη μεγαλύτερη δυνατή στήριξη στο Σ.Α.
Τι θα κάνει η Αγκυρα; Πολλοί αξιωματούχοι πιστεύουν ότι μετά την τουρκοϊσραηλινή κρίση το πιο ήπιο που θα πρέπει να περιμένει κανείς είναι η... αποχή! Και το πιο έντονο; Να ηγηθεί ενός μπλοκ που θα επιχειρήσει να σταματήσει το ψήφισμα, πριν καν έρθει.
Η Ουάσιγκτον, που πολύ ευχαρίστως θα πέρναγε από... φάλαγγα την κυβέρνηση Νετανιάχου - Λίμπερμαν για τη νέα εμπλοκή που της προκάλεσε, προσπαθεί να αναθερμάνει το κλίμα. Χθες ο υπουργός Άμυνας Ρόμπερτ Γκέιτς εξέφρασε την ανησυχία του για την κρίση και επέρριψε ευθύνες... στην Ε.Ε. “Η επιδείνωση στη σχέση της Τουρκίας και του Ισραήλ είναι ένα θέμα που προκαλεί ανησυχία.
Προσωπικά πιστεύω πως, αν υπάρχει κάποια αλήθεια στην αντίληψη ότι η Τουρκία κλίνει, αν θέλετε, προς ανατολάς, αυτό συμβαίνει, κατά την άποψή μου, ως επί το πλείστον, επειδή ωθήθηκε και ωθήθηκε από κάποιους στην Ευρώπη, που αρνούνται να δώσουν στην Τουρκία το είδος του οργανικού δεσμού με τη Δύση που επιζητεί”. Σε αυτό λοιπόν το σημείο βρίσκεται το τρίγωνο Ουάσιγκτον - Ιερουσαλήμ - Αγκυρας. Κι αυτό η Αθήνα θα πρέπει να το παρακολουθεί και να το συνυπολογίζει για τα δικά της ζητήματα με τη γείτονα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου