Η ΟΛΙΚΗ ΕΠΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ-Το νέο σχέδιο «ΤΑΝΖΙΜΑΤ»

του Χριστόδουλου Κ. Γιαλλουρίδη

Βρισκόμαστε κυριολεκτικά, και αυτό είναι το πιο ενδιαφέρον στοιχείο της σημερινής εξέλιξης, σε μία πραγματική επιστροφή στην ιστορία, γιατί το πείραμα αυτό που αρχίζει σήμερα εν είδει περιπέτειας για την Τουρκία έχει τις ρίζες του στο 19ο αιώνα, όταν το 1839 ο Σουλτάνος Σελίμ Γ΄ ξεκινούσε για πρώτη φορά το οθωμανικό εγχείρημα εκσυγχρονιστικών μεταρρυθμίσεων στο παρακμάζον οθωμανικό κράτος, ένα μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα που ονομάστηκε «ΤΑΝΖΙΜΑΤ». Οι εμπνευστές του Σχεδίου αυτού του ευρωπαϊκού προσανατολισμού της Αυτοκρατορίας τότε ήσαν οι γνωστοί ύποπτοι Βρετανοί, οι οποίοι μεσούντος του Ανατολικού Ζητήματος διεκήρυτταν ότι αυτό το Σχέδιο, δηλαδή το... «ΤΑΝΖΙΜΑΤ», θα συνέβαλε στη διατήρηση της ακεραιότητας της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, την οποία οι Βρετανοί σε αντίθεση με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές δυνάμεις υποστήριζαν αναφανδόν. Με το πρόγραμμα αυτό και τότε, όπως και σήμερα, η Οθωμανική Αυτοκρατορία ήταν υποχρεωμένη να προχωρήσει σε κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό εκσυγχρονισμό του αρτηριοσκληρωτικού και αναχρονιστικού της συστήματος, πιστεύοντας πως έτσι θα κέρδιζε όχι μόνο την ευρωπαϊκή ταυτότητα, αλλά και την ακεραιότητά της, ενώ θα ξεπερνούσε και τη δομική κρίση που κυριαρχούσε στο σύστημα.

   Υποχρεώθηκε η Τουρκία να παραχωρήσει δικαιώματα στις μειονότητες και στους αλλοεθνείς ή αλλόθρησκους υπηκόους της Αυτοκρατορίας, πράγμα που οδήγησε στον ξεσηκωμό των μειονοτήτων και των εθνοτήτων και ενίσχυσε εν τοις πράγμασι τα εθνικιστικά αποσχιστικά κινήματα σε ολόκληρη την αυτοκρατορική επικράτεια. Οι μεταρρυθμίσεις του «ΤΑΝΖΙΜΑΤ» απέτυχαν πλήρως και προς το τέλος της δεκαετίας του 1870 άρχισε να παίζεται, με την εμφάνιση του εθνικιστικού κινήματος των Νεότουρκων, η τελευταία φάση του οθωμανικού δράματος που οδήγησε νομοτελειακά στη διάλυση του οθωμανικού κράτους. Αν λάβει κανείς υπ’ όψιν τη λειτουργία του χρόνου ως πολιτικού και οικονομικού μεγέθους στη διαμόρφωση των ευρύτερων εξελίξεων, στις οποίες ο χρόνος πλέον διαμόρφωσης καταστάσεων έχει συντμηθεί κατά πολύ, η τεσσαρακονταετία που διήρκησε το οθωμανικό πείραμα τότε αντιστοιχεί σε πολύ μικρότερο χρονικό διάστημα σε ό,τι αφορά στην Τουρκική περιπέτεια σήμερα. Δεν μπορούμε να φανταστούμε ακόμα πώς θα μπορέσει ο Τούρκος Πρωθυπουργός και η κυβέρνησή του να ξηλώσει το βαθιά ριζωμένο «βαθύ κράτος» που είναι διάχυτο στο τουρκικό πολιτικό σύστημα, πώς θα δημιουργήσει δομές κράτους δικαίου, πώς θα εκσυγχρονίσει μία απηρχαιωμένη, αυταρχικά δομημένη δημόσια διοίκηση και πώς θα απομακρύνει το στράτευμα από την πολιτική.

   Είμαστε βέβαιοι πως το παιχνίδι των σχέσεων Τουρκίας-Ευρώπης έχει βαθιές ιστορικές ρίζες και είναι ένα πολύ μεγάλο στοίχημα για όλους, κυρίως για τους Τούρκους που το εμπνεύστηκαν, παίζεται εντός Τουρκίας, πρόκειται για μία πραγματική ιστορική διεργασία σοβαρότατων διαστάσεων και επιπτώσεων για όλη την περιοχή και με αυτήν την έννοια θεωρούμε πολύ σημαντική τη συμμετοχή της Ελλάδος και της Κύπρου στη διαμόρφωση αυτών των ιστορικών διεργασιών.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΟΛΟΚΛΗΡΟ ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΕΔΩ:http://www.diplomatia.gr